ANESTEZIJA
Bauk ili ne?
Ne tako davno o anesteziji se u narodu skoro ništa nije znalo, a i sada se relativno malo zna, mada se u štampi stidljivo pojavljuju članci o značaju i mestu anestezije u ”lečenju” pacijenata.
Možda se sećate ako ste gledali stare vestern filmove, verovatno pamtite scene u kojima se iz tela vadi metak, ili vrši već neka slična hirurška intervencija, a pacijenta pre toga “naliju” sa dobrom količinom žestokog alkohola, najčešće viski. Pa i pored toga, pacijenta dosta intenzivno boli pomenuti zahvat.
Dakle, svrha anestezije jeste da omogući bolesniku bezbedan i bezbolan operativni zahvat, a operatoru odgovarajuće nesmetane uslove za operaciju.
Prva “moderna” anestezija izvedena je ne tako davno, tačnije 1884. godine, kada je Colton, putujući hemičar i zabavljač koristeći “smejući gas” na jednoj priredbi inspirisao zubara Horasa Velsa da upotrebi taj gas, koji se i danas koristi u anesteziji, za vađenje zuba, jer je primetio da ljudi koji su udisali gas ne osećaju bol. Mislimo ne tako davno, jer su hirurški zahvati izvođeni od pamtiveka, a bol se rešavao na razne načine osim već pomenutog. Nakon toga su se u anesteziji koristili različiti, najčešće zapaljivi gasovi (etar, hloroform), koji su, osim što su zapaljivi, na određen način su i toksični (otrovni) za organizam.
Anestezija je postupak kojim se u potpunosti odstranjuje bol. Time se omogućava da i inače bolan zahvat bude bezbolan. Anesteziju sprovodi lekar specijalista anestezije i reanimacije.
Naravno, sa napredkom medicine, farmacije i tehnike uopšte, razvili su se i uslovi da bolesnik dobije odgovarajuću anesteziju prema uzrastu, stanju organizma i pratećim bolestima.
Postoje dve osnovne vrste anestezije: opšta i regionalna
- Opšta anestezija (totalna) uključuje gubitak svesti, svih bolnih nadražaja, gašenje obrambenih refleksa, a često i relaksacije (opuštanja) skeletnih mišića, što se sve izaziva ili inhalacionim anesteticima koji ulaze preko pluća, ili intravenski, lekovima koji se daju direktno u venu.
- U regionalnoj anesteziji određeni deo tela je neosetljiv na bol (provodna anestezija) ili samo neposredni deo operacionog polja (lokalna anestezija), koja podrazumeva bezbolnost odgovarajućeg dela tela na kome se vrši operativni zahvat, a da je pacijent pri tome potpuno budan i svestan.
Osim za operativne zahvate danas se određena vrsta analgosedacije koristi i za dijagnostičke procedure. Pri ovim postupcima pacijent ne spava, već je smiren i ne oseća bol. Anesteziolozi se u novije vreme bave i terapijom raznih bolnih stanja, kako akutnih tako i hroničnih.
Svaka vrsta anestezije ima svojih prednosti i mana. Predlažemo Vam da izbor vrste anestezije prepustite anesteziologu, koji će za predviđenu operaciju odabrati najbolju anesteziju, koja će Vaš organizam najmanje opteretiti.
Jasno, pre svake anestezije izvrši se detaljan pregled bolesnika, obavi se razgovor sa njim (izuzev u hitnim slučajevima i kada pacijent nije pri svesti), i objasni mu se šta i kako će se odigravati i šta može da očekuje nakon budjenja iz anestezije. Da bi se rizik anestezije sveo na minimum, anesteziolog će proučiti dosadašnju medicinsku dokumentaciju koju pacijent poseduje. Zatim sledi pregled laboratorijskih nalaza, i po potrebi određivanje dodatnih, da bi se utvrdilo stvarno bolesnikovo stanje. Po potrebi se uključuju konsultacije sa drugim specijalistima, ako je to važno za pacijenta u vođenju anestezije. Nakon što se pacijent upoznao sa svim postupcima i rizicima anestezije, on pristanak overava svojim potpisom.
Još u bolesničkoj sobi sledi davanje premedikacije, koja za cilj ima smirivanje pacijenta.
U neposrednom postoperativnom periodu anesteziolog nadgleda buđenje pacijenta, kontroliše njegove vitalne funkcije, te po potrebi ordinira analgetike i nadoknadu tečnosti.
Naravno, pacijenti se boje nepoznatog, a anestezija je za njih skoro uvek apsolutna tajna, za razliku od operativnog zahvata gde, skoro uvek, tačno znaju šta će operisati i šta ih očekuje. Nakon buđenja iz anestezije, po pravilu, pacijent odmah zaboravlja sve svoje strahove od anestezije i usredsređuje se na rezultate operacije.
Mora se svakako napomenuti, da u medicini još uvek postoje brojne nepoznanice, i da se ponekad reakcije organizma ne mogu nepredvideti, te je za izvođenje svakog medicinskog zahvata, pa i davanje anestezije, neophodna puna koncentracija i angažovanost lekara anesteziologa, anestetičara, kao i celog tima koji sudeluje u operativnom zahvatu.
Uputstva za pacijente
1) Šest sati pre anestezije ne smete ništa jesti ni piti. Time se smanjuje mogućnost povraćanja, te drugih neugodnih posledica za vreme i nakon anestezije.
2) Pre ulaska u operacionu salu, ako imate, izvadite zubnu protezu, kontaktna sočiva, skinite lak s noktiju, ruž s usana i nakit.
3) Ako ste pušač, suzdržite se od pušenja u razdoblju pripreme za operaciju.
4) Najmanje 24 sata nakon anestezije ne biste smeli upravljati motornim vozilom.
5) Ako hirurški zahvat to dopušta, četiri sata nakon anestezije možete piti i uzeti lakši obrok.
Lekarski tim koji brine o Vama
- • dr Vladimir Arsenić
- • dr Siniša Savović
- • dr Goran Latovljev
- • dr Sanja Korolija
- • dr Siniša Runjo
- • dr Milana Rakita
- • dr Nataša Petrović