RADIOLOGIJA
Radiološki dijagnostički pregledi i snimanja su do danas u medicini još uvek nezaobilazne metode i mogu se smatrati za osnovnu i polaznu dijagnostiku za otkrivanje i dijagnostikovanje mnogih obolenja i trauma organizma. Ovi pregledi i snimanja vrše se upotrebom jonizujućeg zračenja kao i upotrebom različitih kontrastnih sredstava.
Jonizujuće zračenje
Jonizujuće zračenje se u dijagnostičke svrhe koristi i za terapiju i lečenje pojedinih oboljenja, najčešće tumorskih oboljenja pojedinih organa.
Pošto nikako ne smemo zaboraviti i zanemariti uvek prisutan faktor štetnosti jonizujućeg zračenja po organizam, bitno je naglasiti da se radiološke metode dijagnostike i terapije nikada ne smeju zloupotrebljavati i nepotrebno koristiti i da se izlaganje pacijenata svede na minimum kada je to stvarno neophodno. Na to se može uticati na nekoliko načina:
1. Da se pacijenti od strane ordinirajućih lekara upućuju na snimanja ili terapiju kada za to postoji prava i neizbežna inidikacija, odnosno potreba;
2. Da se ciljano i stručno, na osnovu tegoba pacijenata i lekarske procene odredi koja regija tela mora da se izloži jonizujućem zračenju;
3. Izvorima jonizujućeg zračenja (RTG aparatima) mora i može da rukuje samo stručno osposobljeno lice za tu svrhu;
4. U upotrebi moraju da budu ispravni i atestirani aparati sa mogućnošću rada sa što manjom i kraćom ekspozicijom pri snimanju
5. Upotrebom kvalitetnih RTG filmova i RTG kaseta sa folijama ’’retkih zemalja’’, koje svojom osetljivošću i foto-efektom drastično skraćuju ekspoziciju i vreme izloženosti pacijenata zračenju, kao i upotrebom kvalitetnih automatskih komora za razvijanje RTG filmova sa pripadajućim hemikalijama za razvijanje filmova (razvijača i fiksira) čija konstantna temperatura, brzina i kvalitet takođe doprinose smanjenu trajanja ekspozicije;
6. Stručno lice je obavezno da koristi sva zakonom propisana sredstva zaštite pri snimanju kao što su npr. zaštitne olovne kecelje, sužavanje blende RTG snopa X-zraka na neophodni minimum izloženosti;
7. Obaveznom proverom trudnoće pre svakog snimanja, zatim smanjenjem izloženosti dece i mlađe populacije jonizujućem zračenju, uz obaveznu upotrebu zaštitnih sredstava;
8. Zabranom boravka licima iz pratnje pacijenata u prostorijama gde se izvode dijagnostičke i terapeutske metode, osim u slučajevima gde je to neophodno da lice iz pratnje pomaže pacijentu pri snimanju (npr. pridržavanjem ili fiksiranjem nemirnih ili nemoćnih pacijenata-dece ili starijih osoba), ali takođe uz upotrebu zaštitnih sredstava.
Primenom nabrojenih principa i pravila štetnost jonizujućeg zračenja svodi se na neophodni minimum, a zračenje na taj način dobija korisnu primenu u medicini. Mnoge radiološke metode su veoma korisne i neizbežne u prevenciji raznih bolesti i njihovom ranom otkrivanju, što je uslov za mogućnost potpunog izlečenja bolesti.
Uz ostala snimanja u preventivne svrhe najčešće se koriste RTG snimanja pluća i srca i mamografije (snimanja dojki) →. Treba napomenuti da je Srbija na žalost, u Evropi visoko na lestvici po smrtnoti od raka dojke, a da se preventivnim snimanjem i ranim otkrivanjem obolenja raka dojke može značajno povećati procenat izlečenja od ove opake bolesti.
Tehnološki napredak i dostignuća oduvek su pratila i primenu u medicini, pa tako i u radiologiji. Takav trend će se sigurno nastaviti i u budućnosti, što će dovesti do još kvalitetnijih prikaza organa i promena na njima, a samim tim i do sigurne i pravovremene dijagnoze.
Primena CT-a (skenera,tj. kompjuterizovane tomografije), kao i magnetne resonance, radiologija je značajno podigla kvalitet dijagnostike na zavidan nivo, kao i primena modernih terapeutskih aparata za lečenje tumorskih obolenja.
Dakle, racionalna i kontrolisana upotreba jonizujućeg zračenja, uz stručnu primenu svih zaštitinih mera, radiologija koristi medicini i ljudima, a pacijentima smanjuje strah i rizik od izloženosti zračenju i štetnim posledicama na minimum.